Bố Cục Màu Là Gì? Các Nguyên Tắc Cơ Bản Và Ý Tưởng Cho Bố Cục Màu

Trường Đại học Mỹ thuật TPHCM luôn tự hào là cái nôi đào tạo những tài năng nghệ thuật cho đất nước. Để theo đuổi đam mê mỹ thuật tại đây, thí sinh cần chinh phục kỳ thi vẽ năng khiếu, trong đó "Bố cục màu" đóng vai trò vô cùng quan trọng. Vậy, bố cục màu là gì? Hãy cùng khám phá qua bài viết sau!

1. Bố cục màu là gì?

Bố cục màu không giống trang trí màu

Nói một cách đơn giản, bố cục màu hay bố cục sinh hoạt là:

- Cách sắp xếp các yếu tố trong một bức tranh (như con người, đồ vật, cảnh vật,...) để tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh, có tính thẩm mỹ cao.

- Sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc, hình khối, đường nét để truyền tải cảm xúc, thông điệp và ý tưởng của người vẽ.

- Bố cục màu không chỉ là kỹ thuật vẽ mà còn là sự sáng tạo của người nghệ sĩ. Bố cục màu đẹp sẽ giúp kết nối các yếu tố trong tranh một cách hợp lý, tạo điểm nhấn, thu hút người xem và gây ấn tượng mạnh mẽ.

2. Nguyên tắc cơ bản trong bố cục màu

Những điều cần biết trong bố cục màu

2.1. Nguyên tắc : Đường chân trời trong tranh

Đối với bất kỳ loại tác phẩm nghệ thuật nào, đường chân trời là một phần thiết yếu để làm cho tác phẩm của bạn trở nên hiện thực hơn. Nó giúp bạn chia tỷ lệ các đối tượng trong bản vẽ hoặc bức vẽ của bạn một cách chính xác và nó mang lại cảm giác ba chiều cho một bề mặt hai chiều hoàn toàn.

2.2. Nguyên tắc: Xa gần 

Các vật thể ở xa có kích thước nhỏ hơn và màu sắc nhạt hơn so với các vật thể ở gần.

Sử dụng nguyên tắc xa gần:

Tạo chiều sâu cho bức tranh: Khiến người xem cảm nhận được khoảng cách giữa các vật thể.

Dẫn dắt thị giác: Hướng sự chú ý của người xem vào điểm chính của bức tranh.

2.3. Nguyên tắc nhóm: 

Nguyên tắc nhóm: Sắp xếp các vật thể trong tranh thành nhóm để tạo sự thống nhất và hài hòa.

Cách sắp xếp nhóm:

Nhóm theo kích thước: Sắp xếp các vật thể theo kích thước từ lớn đến nhỏ hoặc ngược lại.

Nhóm theo màu sắc: Sắp xếp các vật thể có màu sắc tương đồng hoặc tương phản.

Nhóm theo hình dạng: Sắp xếp các vật thể có hình dạng tương đồng hoặc tương phản.

Sử dụng nguyên tắc nhóm:

Tạo điểm nhấn: Nhóm các vật thể quan trọng để thu hút sự chú ý của người xem.

Thể hiện ý tưởng: Nhóm các vật thể có liên quan để truyền tải thông điệp của người vẽ.

2.4. Nguyên tắc màu sắc: 

Màu sắc: Là yếu tố quan trọng nhất trong bố cục tranh vẽ. Màu sắc có thể truyền tải cảm xúc, thông điệp và ý tưởng của người vẽ.

Cách sử dụng màu sắc:

Hệ thống màu sắc: Nắm vững các hệ thống màu sắc như màu nóng, màu lạnh, màu trung tính, màu tương phản, màu bổ sung,... để sử dụng màu sắc một cách hiệu quả.

Cách phối hợp màu sắc: Biết cách phối hợp màu sắc để tạo nên sự hài hòa, cân bằng trong bức tranh.

Ánh sáng và bóng tối: Sử dụng ánh sáng và bóng tối để tạo chiều sâu cho bức tranh, thu hút sự chú ý của người xem.

3. Quy trình một bài bố cục màu

Các bước làm ra một bài bố cục màu

3.1. Ký họa dáng người

Mục đích: Xác định vị trí, kích thước và tư thế của nhân vật trong bức tranh.

Cách thực hiện:

Sử dụng các nét vẽ đơn giản, linh hoạt để phác thảo hình dạng cơ bản của nhân vật.

Chú ý đến tỷ lệ cơ thể và các chi tiết quan trọng như khuôn mặt, bàn tay, bàn chân.

Có thể sử dụng các hình khối đơn giản để thay thế cho các bộ phận cơ thể phức tạp.

3.2. Phác thảo bố cục

Mục đích: Xác định vị trí và bố trí các yếu tố trong bức tranh như nhân vật, cảnh vật, đồ vật,...

Cách thực hiện:

Sử dụng các nét vẽ để phác thảo vị trí của các yếu tố trong tranh.

Chú ý đến sự cân bằng, hài hòa trong bố cục.

Có thể sử dụng các đường dẫn hướng để thu hút sự chú ý của người xem vào điểm chính của bức tranh.

3.3. Sắc độ

Mục đích: Tạo chiều sâu và khối lượng cho các vật thể trong tranh.

Cách thực hiện:

Sử dụng các bút chì với độ đậm nhạt khác nhau để tạo ra các sắc độ sáng tối.

Các vùng sáng thường được thể hiện bằng nét vẽ nhẹ, các vùng tối thường được thể hiện bằng nét vẽ đậm.

Có thể sử dụng kỹ thuật hachura (vẽ những nét ngắn song song) để tạo ra các sắc độ mịn màng.

3.4. Lên màu

Mục đích: Thêm màu sắc cho các yếu tố trong tranh và hoàn thiện tác phẩm.

Cách thực hiện:

Sử dụng các loại màu vẽ phù hợp như màu nước, màu acrylic, màu sáp,...

Pha màu cẩn thận để tạo ra các sắc độ mong muốn.

Sử dụng cọ vẽ với kích thước khác nhau để tô màu cho các chi tiết khác nhau.

Có thể sử dụng các kỹ thuật tô màu khác nhau như tô phẳng, tô loang, tô điểm,...

4. Các kỹ năng cần có để làm tốt bố cục màu

Các kỹ năng cần nắm khi học bố cục màu

Để tạo nên những tác phẩm bố cục màu đẹp mắt, ấn tượng và truyền tải được thông điệp của bản thân, bạn cần rèn luyện các kỹ năng sau:

4.1. Kỹ năng vẽ cơ bản:

Nắm vững các nguyên tắc vẽ cơ bản như phối cảnh, tỷ lệ, đường nét, hình khối,...

Có khả năng vẽ phác thảo, ký họa nhanh để thể hiện ý tưởng bố cục.

Biết cách sử dụng các dụng cụ vẽ như bút chì, cọ vẽ, màu vẽ,... một cách thành thạo.

4.2. Kỹ năng phối hợp màu sắc:

Hiểu rõ về các hệ thống màu sắc, lý thuyết màu sắc và cách phối hợp màu sắc một cách hài hòa, cân bằng.

Có khả năng cảm nhận và phân biệt được các sắc thái màu sắc khác nhau.

Biết cách sử dụng màu sắc để thể hiện cảm xúc, thông điệp và ý tưởng trong bố cục.

4.3. Kỹ năng sáng tạo:

Có tư duy sáng tạo, độc đáo để tạo nên những bố cục mới mẻ, ấn tượng.

Biết cách kết hợp các yếu tố khác nhau như hình khối, đường nét, màu sắc,... để tạo nên một tổng thể hài hòa.

Có khả năng truyền tải cảm xúc, thông điệp và ý tưởng của bản thân vào trong tác phẩm.

4.4. Kỹ năng quan sát:

Có khả năng quan sát tỉ mỉ, chi tiết để nắm bắt được các đặc điểm của sự vật, hiện tượng.

Biết cách lựa chọn góc nhìn phù hợp để thể hiện ý tưởng bố cục.

Có khả năng ghi nhớ hình ảnh và tái hiện lại một cách chính xác trong tác phẩm.

4.5. Kỹ năng luyện tập:

Luyện tập vẽ thường xuyên để nâng cao kỹ năng và trau dồi kinh nghiệm.

Tham khảo các tác phẩm của các họa sĩ chuyên nghiệp để học hỏi kinh nghiệm.

Tham gia các khóa học vẽ bố cục màu để được hướng dẫn bài bản.

Bố cục màu đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo nên những tác phẩm nghệ thuật ấn tượng và đầy sức sống. Việc nắm vững lý thuyết màu sắc, kết hợp với luyện tập thường xuyên và áp dụng các kỹ thuật sơn màu phù hợp sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng vẽ của bản thân 

Hãy nhớ rằng, bố cục màu chính là chìa khóa để mở ra cánh cửa dẫn đến thế giới nghệ thuật đầy màu sắc và cảm xúc của riêng bạn.